تعریف کلی سازه های فضاکار

سازه های فضاکار عمدتاً دارای فرم بدیع مستوی یا منحنی در فضا بوده و با واحدهای حتی المقدور یکسان در الگویی تکرار شونده احداث می شوند.‌

در سازه های فضاکار، ترکیب مجموعۀ تاشه و فرم هندسی، بارهای خارجی، نیروهای داخلی و تغییر مکانهای سازه در یک صفحه قرار نگرفته و از آن فراتر رفته و به سه بعد گسترش می یابند.

در عمل، سازه های فضاکار به گروههایی از سازه ها، عمدتاً شامل شبکه های تخت، چلیک ها، گنبدها، دکل ها، شبکه های متشکل از کابل ها، سازه های غشایی، سازه های تاشو، سازه های کش بستی و نظایر آنها اطلاق می گردد.

طبقه بندی سازه های فضاکار

سازه های فضاکار مشبک، که شامل اجزا و اعضای منفصل و معمولاً طویل می‌باشند.
سازه های فضاکار پیوسته، که متشکل از اجزایی از قبیل دال، پوسته، غشای نازک و نظایرآن می باشند.
سازه های فضاکار دو گونه، که مشتمل بر ترکیبی از اجزای منفصل و پیوسته می‌باشند.

اهمیت سازه های فضا کار در محیط مصنوعی یا طبیعی

سازه های فضاکار قابلیت ها و امکانات عمده ای را در اختیار مهندسان و معماران برای تلفیق اصول زیباشناختی و نوآو ها با جنبه های رفتاری، عملکردی، کاربری و سرویس دهی سازه قرار می دهند.
با توجه به آنکه اغلب سازه های فضاکار وسیع و بزرگ هستند، اثر قابل توجهی بر محیط باقی می‌گذارند.
بیش از دیگر سازه ها، فضا را معرفی می‌نمایند.
فرم پروژه توسط سازه تعریف می شود‌.

مزایای سازه های فضاکار

امروزه در سراسر دنیا سازه های فضاکار به سرعت در حال پذیرش و مقبولیت در بین طراحان و مهندسین سازه

می باشند این امر را نمیتوان فقط مرهون جذابیت و زیبایی بیشتر این سازه ها دانست، بلکه دلایل متعددی که در ذیل به پاره ای از آنها اشاره می شود درگسترش این سازه ها موثر بوده است.

زیبایی در معماری سازه فضاکار، شکل منتظم سازه های فضایی به لحاظ معماری با ارزش می باشد و از این روست که بسیاری از معماران در سالنها و مراکز اجتماعات و غیره سازه فضاکار را به نمایش می گذارند.
تنوع در کاربرد سازه فضاکار و صرفه جویی اقتصادی.
امکان عبور تاسیسات برقی و حرارتی و …از فضای بین لایه های سازه فضاکار.
سرعت در تولید و اجرای سازه فضاکار و همچنین امکان مونتاژ و دمونتاژ سازه فضایی در هر مرحله از اجرا و پس از اجرا.
عدم انحدام ناگهانی بدلیل بالا بودن درجه هیبرااستاتیکی سازه فضایی، درجه نامعین سازه فضایی بالا بوده و معمولا خرابی موضعی، باعث خرابی کل سازه فضاکار نمی گردد.
امکان پوشش دهانه های وسیع بدون ستون میانی توسط سازه فضایی، سیستم سازه های فضاکار قادر به پوشاندن دهانه های بزرگ با حداقل مواد مصرفی هستند.
بعلت رفتار سه بعدی سازه فضاکار، توضیع تنش در تمام جهت انجام می گردد.
ضریب ایمنی سازه فضاکار در برابر طوفان، زلزله و آتش سوزی.

کاربردهای نوین سازه های فضاکار شبکه ای

در کاربرد سازه های فضاکار شبکه ای به نظر نمی رسد محدودیتی وجود داشته باشد و از این سازه ها تاکنون در کاربری هایگوناگونی بهره گیری شده است. طبعاً استفادۀ بجا از سازه های فضاکار شبکه ای به معنی آن است که در کاربری مورد نظر، از جمیعجهات و پس از مقایسه گزینه های سازه فضاکار شبکه ای با گزینه های انواع دیگر سیستم های سازه ای و بررسی مزایا و معایبگزینه ها از دیدگاه فنی و اقتصادی و سایر جنبه های ذیربط، گزینه های سازۀ فضاکار شبکه ای به عنوان گزینه یا گزینه های برتر انتخابشده باشد. با توجه به سبکی وزن، صلبیت قابل ملاحظه و عملکرد سه بعدی سیستمهای سازه ای فضاکار، امکان احداث سازه های پوششفضاهای سرپوشیدهای که در آن عملکرد معماری دهانه های آزاد نسبتاً طویلی را در دو امتداد متعامد ایجاب می‌نماید، به نحومطلوبی فراهم گردیده است. در عین حال، در صورتی که فرم به نحو شایسته درخدمت محتوای سازه ای قرار گیرد، کاربرد این سازه هادر بسیاری دیگر از پروژه های متنوعی که تاکنون کمتر در احداث آنها از سازه های فضاکار شبکه ای بهره گیری شده است، واجدمزایای غیرقابل انکاری خواهد بود. از جمله، بهره گیری از سازه های فضاکار شبکه ای پیش ساخته در احداث و تولید سازه های صنعتی، سالنهای آمفی تاتر، سالنهای ورزشی و چند منظوره سریع النصب و با دهانه های آزاد نسبتاً قابل ملاحظه، بازسازی بافتهای دارای ارزش تاریخی فرهنگی، سکوهای دریایی، هلی پد و آشیانه های هواپیما، سقف انبار و برجهای انتقال نیرو و سازه های متنوع دیگر، به دلایل عدیده، زمینه های کاربرد نوین سازه های فضاکار شبکه ای را به میزان گسترده تر میسر خواهد ساخت.

همچنین سازه فضاکار به دلیل صرفه جویی در میزان فولاد و مصالح مصرفی، گامی در جهت کاهش تخریب در منابع موجود در کره خاکی و محیط زیست به شمار می‌رود. (بر گرفته از آیین نامه سازه های فضاکار)